Pożyczka od rodziny

Gdy pilnie potrzebujesz gotówki, ale nie ufasz instytucjom bankowym lub nie masz ochoty ponosić kosztów wysokiego oprocentowania i odsetek, opcją wartą rozważenia jest pożyczka od rodziny. Jednak w zależności od tego, jakie relacje Was łączą, pożyczanie pieniędzy rodzinie – bliższej czy dalszej – może nieść za sobą nieprzyjemne konsekwencje. Czy lepiej pożyczyć pieniądze od bliskich, unikając zobowiązań kredytowych, czy może jednak zdecydować się na umowę na określonych warunkach?

Umowa o pożyczkę od rodziny

Decydując się na pożyczkę od rodziny, nie musisz rezygnować z konkretnych ustaleń, a wręcz przeciwnie – nie powinieneś. Wiele osób nie wie o tym, że pożyczka od rodziny nie zwalnia z regulacji. Jeżeli pożyczana kwota przekroczy 1000 zł, powinna zostać udokumentowana. 

Instytucję pożyczki reguluje prawnie ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku. Kodeks cywilny (kc), w tytule XIX, w art. 720 i następnych określa, że pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność osoby otrzymującej pożyczkę określoną kwotę pieniędzy, zaś pobierający zobowiązuje się do spłaty długu w odgórnie ustalonym czasie. 

W jakiej formie udokumentować pożyczkę?

Umowa ustna nie wystarczy. Jeśli pożyczka od rodziny w gotówce przekracza 1000 zł, powinieneś sporządzić umowę w formie pisemnej. Jej zapisy powinny być jasne i klarowne, a obie strony powinny zobowiązać się do przestrzegania zapisów. Umowa musi zawierać podpisy pożyczającego i pożyczkobiorcy. 

Jeśli kwota pożyczki nie dosięga jednak 1000 zł, umowa może zostać zawarta w formie ustnej. Jednak nawet w takim przypadku możesz rozważyć zawarcie umowy pisemnej. 

Dlaczego warto nawiązać umowę o pożyczkę od rodziny?

Takie rozwiązanie ma wiele zalet. Z pewnością znasz powiedzenie, że z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciach. Zawierając umowę, zmniejszysz ryzyko i obawę, że burzliwe relacje wpłyną na odzyskanie lub spłatę pożyczonych pieniędzy. 

Pożyczka nieoprocentowana od rodziny nie jest zawierana oficjalnie na określonych zasadach, jak przy tradycyjnej pożyczce zawieranej miedzy Tobą a bankiem lub firmą pozabankową. W związku z tym często dochodzi do niejasnych sytuacji, w których osoba, od której pożyczyło się pieniądze, żąda ich spłaty w szybszym niż ustalonym terminie. Być może termin nie został określony wcale, przez co pożyczkodawca domaga się zwrotu gotówki wtedy, kiedy jej potrzebuje, a Ty musisz wywiązać się ze złożonej obietnicy, niezależnie od tego, czy posiadasz już komfortową sytuację finansową czy nie. Właśnie dlatego tak ważnym jest, by jasno określić warunki spłaty pożyczki. 

Jeśli z kolei to Ty jesteś stroną udzielającą pożyczki, może zdarzyć się, że osoby pożyczające będą ociągać się ze spłatą zobowiązania, tłumacząc się trudną sytuacją finansową i licząc na Twoją wyrozumiałość. Choć z pewnością chcesz pomóc swojej rodzinie, znane są historie o tym, że pożyczane pieniądze nigdy ostatecznie nie wróciły do wyciągającego pomocną dłoń. I właśnie dlatego, aby uniknąć problemów, dla którejkolwiek ze stron, warto rozważyć zgłoszenie pożyczka od rodziny.

Dzięki umowie unikniesz niejasności zarówno co do daty spłaty pożyczki, jak i dokładnej kwoty. Nie będziesz dyskutował z bliskimi, jakie dokładnie były ustalenia i kto ma rację. Zapisy umowy powinny zostać sformułowane tak, aby jasno wskazywały, do kiedy osoba pożyczająca powinna dokonać zwrotu środków.

Nikt nie marzy o kłótni o pieniądze przy rodzinnym obiedzie, dlatego zabezpiecz się uprzednio, podpisując z bliskimi umowę. Jeżeli «machniesz ręką» i zdecydujesz się trzymać bliskich za słowo, możesz więcej stracić niż zyskać. Małe kwoty mogą wydawać się błahostką, ale już pożyczka od rodziny na cele mieszkaniowe może opiewać na duże sumy. Nikt w takiej sytuacji nie chce okazać się stratny nigdy więcej nie zobaczyć pożyczonych pieniędzy.

Pożyczka od rodziny podatek

Być może zastanawiasz się, czy w przypadku nawiązania umowy masz obowiązek zgłoszenia pożyczki od rodziny do urzędu skarbowego. Standardowo według art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. B Ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy podlega opodatkowaniu. Zatem kiedy nawiązujesz umowę o pożyczkę, jest ona objęta obowiązkiem podatkowym. 

Jeśli zastanawiasz się, na kim leży odpowiedzialność za udzieloną pożyczkę – obowiązkiem podatkowym obciążony jest pożyczkobiorca. Stawka opodatkowania wynosi 0,5% od pożyczonej kwoty. To wszystko nie dotyczy jednak małżonków, rodzeństwa, zstępnych, wstępnych czy ojczyma, pasierba lub macochy. Nawiązując umowę o pożyczkę od rodziny, jesteś zwolniony z opodatkowania. Podpisanie pisemnej umowy nie wiąże się zatem z dodatkowymi kosztami, a zwiększa klarowność pożyczki.

Aby otrzymać zwolnienie od opodatkowania, konieczne jest złożenie w ciągu 14 dni od zawarcia umowy deklaracji do urzędu skarbowego. Przy złożeniu deklaracji, urząd będzie oczekiwał również poświadczenia wpłaty środków na rzecz pożyczkobiorcy. 

Pamiętaj jednak, że prawo wskazuje również kwotę, jakiej nie może przekroczyć pożyczka niepodlegająca opodatkowaniu. Jest to 9637 zł. Po jej przekroczeniu pożyczka będzie podlegać standardowemu opodatkowaniu. Podatek zostanie pobrany od punktu przekroczenia maksymalnej kwoty.

Jeżeli nie zgłosisz zawarcia umowy o pożyczkę, mogą spotkać Cię nieprzyjemne konsekwencje, takie jak naliczenie znacznie wyższego podatku w wysokości nawet 20% od pożyczonej kwoty.

Dlatego tak ważnym jest, by zadbać o formalności i zgłosić fakt zawarcia pożyczki, nawet kiedy dotyczy rodziny – nie poniesiesz dużych kosztów, nawet jeśli wysokość pożyczki przekroczy 10 tys. złotych, nie będziesz za to musiał obawiać się o następstwa. Szczególnie kiedy jest to pożyczka od rodziny na zakup mieszkania, a więc opiewająca na wyższą kwotę, warto zabezpieczyć się odpowiednio, nawiązując umowę i zgłaszając ten fakt do urzędu skarbowego. Dzięki temu zarówno Ty, jak i Twoi bliscy, będziecie spać spokojnie. 

FAQ

Po co mi umowa o pożyczkę od rodziny?

Nawet jeśli wydaje Ci się to zbędną formalnością, ponieważ ufasz swoim bliskim, warto zadbać o to, aby pożyczka była zgodna z obowiązującym prawem. Dodatkowo unikniesz sytuacji, w których jedna ze stron ociąga się ze spłatą należności lub umowa ustna przestała być klarowna i zarówno pożyczający, jak i pożyczkobiorca, nie pamiętają już, co dokładnie zostało ustalone. Posiadając te informacje na papierze, nie dojdzie do niepotrzebnych konfliktów, a każda ze stron wywiąże się z warunków.

Czy muszę zgłaszać do urzędu pożyczkę do rodziny?

Jeśli tego nie zrobisz, a urząd wykryje, że doszło do pożyczki pieniędzy lub dóbr materialnych, mogą spotkać Cię nieprzyjemne konsekwencje, związane z koniecznością odprowadzenia od pożyczonej kwoty podatku. Ze względu na to, że przy pożyczce do niemal 10 tys. złotych nie ma konieczności przekazywania % tej kwoty, warto trzymać się obowiązujących zapisów i nie rezygnować ze zgłoszenia pożyczki od rodziny.